Walcowanie rur (lub inaczej gięcie rur) jest procesem, który polega na przekształceniu prostego elementu do kształtu o pożądanym promieniu lub średnicy. A pisząc jeszcze prościej, walcowanie pomoże nam przekształcić podłużną rurę w łuk, okrąg lub nawet spiralę.
Walcowanie profili to proces bliźniaczy do gięcia rur. Jedyną różnicą jest inny rodzaj elementu poddawanego obróbce.
Na giętarce rolkowej (patrz pkt. 4) z powodzeniem możemy walcować:
- ceowniki
- kątowniki
- płaskowniki
- profile
Istnieją różne sposoby wyginania rur, jednak praktycznie wszystkie możemy dopasować do którejś z dwóch kategorii — gięcia na zimno lub na gorąco.
1) gięcie rur na zimno
- gięcie rolkowe — polega na przeprowadzeniu rury przez zespół trzech obracających się rolek (dwóch nieruchomych i jednej o zmiennej pozycji, służącej do ustawienia kąta gięcia), które — w wyniku odpowiedniego nacisku — przekształcają wejściowy materiał w łuk lub okrąg,
- gięcie trzpieniowe — najistotniejszym elementem tej metody jest specjalny trzpień umieszczony w środku rury w procesie jej gięcia. Zapobiega on fałdowaniu i marszczeniu się materiału oraz pozwala uzyskać mniejsze kąty gięcia,
- gięcie rotacyjne — obrabiana rura przesuwa się do przodu i za pomocą odpowiedniego ustawienia matryc, wałków i innych elementów pracujących w ruchu obrotowym — przyjmuje zakładany kształt,
- gięcie kompresyjne — gięcie rury odbywa się wokół stacjonarnej matrycy, do której za pomocą matrycy kontrującej (inaczej: ściskającej/bloku ślizgowego) dociskany jest obrabiany materia
2) gięcie rur na zimno
Metoda gięcia na gorąco ma zastosowanie przy gięciu głównie (choć nie tylko) rur o dużej średnicy i łuków o pokaźnym promieniu. Specjalna indukcyjna cewka ogrzewa rurę bezpośrednio przed rozpoczęciem zginania, co poprawia jej plastyczność i elastyczność, a to z kolei znacznie ułatwia proces obróbki materiału m.in. przez zmniejszenie siły wymaganej do uzyskania właściwego wygięcia (w porównaniu do gięcia na zimno).
Urządzeniem wykorzystywanym do walcowania rur jest specjalistyczna maszyna zwana giętarką rolkową, zwijarką lub po prostu walcarką. Giętarka wyróżnia się trzema rolkami (giętarka trójrolkowa), z których przynajmniej jedna jest ruchoma. To przez rolki „przeciska się” obrabiany przez nas materiał. Odległość między rolkami determinuje kąt wygięcia elementu — ciasne ustawienie rolek spowoduje mniejszy promień walcowania rury, a więc ostrzejszy łuk, i odwrotnie.
Na rynku istnieją różne rodzaje giętarek rolkowych, a niektóre z nich dostępne są w przystępnej cenie — kilku lub kilkunastu tysięcy złotych. Takie budżetowe urządzenia na pewno znajdą swoje zastosowanie w niewielkich warsztatach ślusarskich lub sytuacjach, w których niekoniecznie zależy nam na powtarzalności i dokładności otrzymanych produktów, a sam materiał (rura lub profil) jest raczej niewymagający, tzn. łatwy w walcowaniu. W innym wypadku możliwości słabszych giętarek mogą okazać się niewystarczające.
